از چیزهائى که باعث عذاب آخرت ، و بدختى و ذلت انسان در دنیا مى گردد. غیبت و بدگوئى است و خدا آن را ناپسند و حرام و از گناهان کبیره مى داند.
زیرا در قرآن مجید مى فرماید: (( و لایغتب بعضکم بعضا ایحب احدکم ان یاکل اخیه میتا فکرهتموه .))
بعضى از شما غیبت و بدگوئى بعض دیگر را نکنید، آیا یکى از شما دوست دارند که گوشت مرده برادر (دینى ) خود را بخور شما (مسلما) بدتان مى آید.
در این آیه خداى متعال مبالغه بسیار در نهى نموده و غیبت و بدگوئى پشت سر مؤ منان را تشبیه به خوردن گوشت میته مسلمان نموده است بلکه امام صادق علیه السلام فرمود:
(( ان المغتاب لمسلم بما فیه خارج عن ولایة رب العالمین ، داخل فى ولایة الشیاطین .))
کسى که پشت سر مسلمان غیبت کند به آنچه که در اوست از ولایت پروردگار عالم خارج شده و در ولایت شیطان داخل گردیده است .
و پیامبر اکرم (ص ) فرمود:
(( من اغتاب مسلما او مسلمة لم یقبل الله صلوته و صیامه اربعین یوما و لیلة الا ان یغفر له صاحبه . ))
کسى که پشت سر مرد و زن مسلمان بدگوئى و غیبت کند خداى متعال نماز او و روزه اش را تا چهل شبانه روز قبول نکند، مگر اینکه فردى را که غیبتش را کرده ، او را ببخشد و راضیش گرداند.
باز پیامبر(ص ) فرمود:
(( ایاکم و الغیبة فانها اشد من الزنا فان الرجل یزنى و یتوب ، فیتوب الله علیه ،
و ان صاحب الغیبة لا یغفر له حتى یغفر له صاحبها.))
از غیبت و بدگوئى پشت سر دیگران بپرهیزید، زیرا غیبت حکمش از زنا شدیدتر است چون فردى که زنا مى کند (پشیمان شده ) توبه مى کند پس خداوند متعال توبه او را مى پذیرد، اما غیبت کننده را خدا نمى بخشد تا غیبت شده را از خود راضى سازد و غیبت شده او را ببخشد.
و زنا کننده فقط خود را اذیت مى کند ولى غیبت کننده علاوه بر خودش مردم را هم آزار مى دهد و چه بسا سبب قتل و هتک عرض و از بین رفتن مال مى شود و یا باعث جدائى خانواده اى مى شود و این ها همان فتنه اى است که خداى متعال فرموده : (( الفتنة اشد من القتل )) یعنى فتنه از آدم کشى سخت تر و بدتر است بلکه غیبت کننده مشمول آیه هم مى شود: (( ویل لکل همزة لمزة واى بر هر دو به همزن و سخن چین و خورنده گوشت مردم .
و در کتاب ارشاد شیخ مفید است که حضرت رسول (ص ) فرمود: چون شب معراج به آسمان رفتم بر گروهى گذشتم که صورت خود را با ناخن هاى خود مى خراشیدند از جبرییل درباره آنها سوال کردم : (( فقال : هؤ لاء الذین یغتابون الناس )) جبرئیل فرمود: اینها کسانى هستند که غیبت مردم را مى کردند.
و نیز حضرت رسول (ص ) در ضمن خطبه اى پس از آنکه ربا و خطر آن را متذکر شده و فرمود: یک درهم از ربا که به انسان مى رسد از هفتاد زنا با محرم گناهش عظیم تر است (( و اعظم من ذلک عرض المسلم )) و گناه بزرگتر از ربا عرض و آبروى مسلمانى را بردن است .
و باز حضرت رسول (ص ) فرمود:
(( من اغتاب امرء مسلما بطل او نقض وضوئه ، و جاء یوم القیامة و یخرج من فیه رائحة الجیفة یتاءذى به اهل الموقف . ))
کسى که غیبت شخص مسلمانى را بکند وضویش باطل مى شود، و روز قیامت به محشر وارد مى شود در حالیکه از دهانش بوى گندى خارج مى شود که اهل محشر را آزار مى دهد.
و باز مى فرماید:
(( من اغتاب مسلما فى شهر رمضان لم یوجر على صیامه . ))
کسى که در ماه رمضان غیبت مسلمانى را بکند روزه اش هیچ پاداشى ندارد.
از امام صادق نقل شده که فرمود:
(( الغیبة حرام على کل مسلم ، و انها لتاکل الحسنات ، کما تاکل النار الحطب . ))
غیبت و بدگوئى پشت سر هم مسلمانى حرام است ، و کارهاى خوب انسان را مى خورد همچنانکه آتش هیزم را مى خورد.
باز از امام صادق است که فرمود:
(( لا تغتابوا المسلمین و لا تتبعوا عوراتهم فان من تتبع عورة اخیه ، تتبع الله عورته ، الى ان یفضحه الله فى جوف بینه .))
بدگوئى از مسلمانان نکنید و کارهاى زشت آنان را ملاء و آشکار نسازید، زیرا هر که به دنبال عیب جوئى از برادر مسلمانش رفت خدا هم بدنبال عیب جوئى میرود تا اینکه او را در وسط خانه اش رسوا سازد.
و نیز آن حضرت فرمود:
(( رب عبد لم یر یوم القیامة شیئا من الحسانات ، فیقول : یا رب این حسناتى ؟ فیقال : فى جوابه ، ان ربک لایضل و لاینسى ، ذهب عملک باغتیاب الناس ، و رجل راى فى کتاب عمله حسنات کثیرة ، فیقول : یا رب من این هذه ؟ فیقال له : فلان اغتابک فهذه حسناته اعطاها الله الیک .))
چه بسا بنده اى که در روز قیامت هیچ چیز کارهاى خوب را در نامه عملش نبیند، پس گوید: پرودگارم کارهاى خوبم کجاست ؟ در جوابش گفته شود، همانا پروردگارت نه چیزى بر او گم شود و نه فراموش کند بلکه کارها (ى خوبت ) به علت غیبت کردن مردم از بین رفت ، و شخصى در نامه عملش حسنات زیادى را مى بیند پس مى گوید: پروردگارا این اعمال کجا بوده گفته مى شود که فلانى غیبت تو را کرد پس این حسنات و کارهاى خوب اوست که خدا به تو داده است .
و از پیامبر است که فرمود:
(( ما عمر مجلس بالغیبة الا خرب ، فنزهوا اسماعکم عن استماع الغیبة فان القائل و المستمع شریکان فى الاثم .))
هیچ مجلسى به غیبت آباد نگردد جز اینکه خراب شود پس پاک کنید گوشهاى خود را از شنیدن غیبت زیرا گوینده و شنونده در گناه شریکند.
(( و عن على علیه السلام السامع للغیبة احد المغتابین .))
از حضرت على علیه السلام نقل شده که شنونده غیبت یکى از غیبت کنندگان است .
(( و قال (ع ) لایکب الناس على وجوههم فى النار الا حصائد السنتهم .))
حضرت فرمود: مردم را بر صورتشان به آتش نمى افکند مگر درو شده هاى زبانشان .
(( و عنه (ص ) من اغتاب مومنا بما فیه لم یجمع الله بینهما فى الجنة ابدا، و من اغتاب مومنا بما لیس فیه فقد انقطعت العصمة بینهما و کان المغتاب فى النار خالدا فیها.))
و از آن حضرت نقل شده : آنکس که مؤ منى را به آنچه که در اوست غیبت کند بین آن دو بهشت هرگز جمع نشود، و آنکه پشت سر مؤ منى غیبت کند به آن چه در او نیست عصمت بین آن دو قطع مى شود و غیبت کننده همیشه در آتش باشد.
(( و عن نوف البکالى ، قال : اتیت علیا(ع ) و هو فى رحبة مسجد الکوفة فقلت : السلام علیک یا امیرالمؤ منین ، فقال و علیک السلام ، فقلت : عظنى یا سیدى فقال یا نوف احسن یحسن الیک ، فقلت : زدنى ، یا امیرالمؤ منین فقال : ارحم ، ترحم ، فقلت زدنى یا اباالحسن ، قال قل خیرا تذکر بخیر فقلت زدنى قال اجتنب الغیبة فانها ادام کلاب النار.
ثم قال : یا نوف ، کذب من زعم انه و لد من حلال و هو یبغضنى ، و یبغض الائمة من ولدى و کذب من زعم انه ولد من حلال و هو یحب الزنا، و کذب من زعم انه یعرف الله و هو مجترء على معاصى الله فى کل یوم و لیلة .
از نوف بکالى نقل شده که گفت بر حضرت على علیه السلام در مسجد کوفه وارد شدم پس گفتم : سلام بر تو اى امیرمؤ منان ، حضرت فرمود: و بر تو باد سلام ، گفتم : مرا موعظه بفرمائید اى امیرالمؤ منین ، حضرت فرمود: رحم کن تا به تو رحم شود، باز گفتم : اضافه بفرمائید اى ابا الحسن ، فرمود: حرف خوب بزن ، تا خوبى یادت کنند، پس گفتم باز بفرمائید، فرمود: از غیبت پرهیز کن که غیبت خورش سگان آتش است پس فرمود: اى نوف دروغ گفته کسیکه خیال مى کند از حلال متولد و حال آنکه مرا دشمن دارد و امامان از فرزندان مرا دشمن دارد و دروغ گفته کسى مى کند خدا مى شناسد و حال آنکه او جرئت بر گناهان دارد در هر روز و شب .
(( و فى وصیة لابى ذر، یا اباذر من ذب عن اخیه المسلم الغیبة ، کان حقا على الله ان یعتقه من النار، یا اباذر من اغتیب عنده اخوه المسلم ، و هو یستطیع نصره ، خذله الله فى الدنیا و الاخرة .))
و پیامبر به ابوذر وصیت کرد: که اى اباذر آنکه از برادر مسلمانش (در مجلس ) غیبت دفاع کند، حق است بر خدا که او را از آتش رها سازد، اى اباذر آنکه در نزد او از برادر مسلمانش غیبت شود و او قدرت بر دفاع از او و یاریش را داشته باشد (و یاریش نکند) خدا او را در دنیا و آخرت خوار و رسوا مى سازد.
